Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտը (ԵրՖԻ) հիմնադրել են անվանի ֆիզիկոսներ Աբրահամ և Արտեմ Ալիխանյան եղբայրները 1942 թ.-ին` որպես Երևանի պետական համալսարանի մասնաճյուղ: Ավելի ուշ, Արագած սարի վրա ստեղծվեցին տիեզերական ճառագայթների 2 կայաններ՝ «Արագած» (3200 մ) և «Նոր Ամբերդ» (2000 մ)։ 1963 թ.-ին ինստիտուտը անցել է Խորհրդային Միության Ատոմային էներգիայի պետական կոմիտեի ենթակայության տակ: Չնայած Խորհրդային Միության փլուզմանը՝ Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտը շարունակել է հետազոտությունները բարձր էներգիայի ֆիզիկայի և աստղաֆիզիկայի ոլորտներում Հայաստանում և ամբողջ աշխարհում՝ օգտագործելով աշխարհի ամենամեծ արագացուցիչները և տիեզերական ճառագայթների դետեկտորները։ 2010 թվականի հունիսի 17-ին Կառավարության որոշմամբ Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտը անվանափոխվել է՝ կոչվելով Ա. Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիա: